Koliform Bakterileri ve diğer kirleticiler için özel bir kuyudan su içen bireylerin, suyu en az yılda bir kez kirlilik açısından test ettirmesi gerekmektedir.
Bakteriyel Kirleticiler
Kirlenmiş su içmek, insanları çeşitli zararlı kirleticiler ve patojenlere maruz bırakabilir. Bakteriyel kirlenme, özel su kaynaklarını kullananlar için ciddi sağlık riski oluşturur ve tifo, dizanteri, hepatit gibi hastalıklara neden olabilir. Özel kuyular, birçok kaynaktan gelen bakterilerle kirlenebilir. Kirlenme en çok sığ kuyularda, kötü inşa edilmiş veya bakımı yetersiz kuyularda ve geçirgen topraklara ve çatlaklı kaya zeminlerine sahip bölgelerde görülür.
Koliform Bakterileri Nedir?
Genel olarak koliformlar, insanlara zararlı olmayan ve doğada doğal olarak bulunan bir grup bakteridir. Bu bakteriler, toprakta, yüzey sularında ve bitki örtüsünde bol miktarda bulunur ve potansiyel olarak zararlı diğer dışkı kaynaklı koliform bakterilerin (örneğin, E. coli) var olabileceğinin bir göstergesi olarak kullanılır. Birçok koliform bakteri zararsız olabilirken, patojenik E. coli gibi bazıları hafif ila ciddi hastalıklara yol açabilir. Koliform bakterilerin varlığı, diğer patojenler ve kirleticilerin kuyu suyu sistemine girebileceğine dair bir işaret olabilir. Kirlenmenin kaynağını bulmak ve sorunu çözmek önemlidir.
Dışkı Koliform Bakterileri Nedir?
Dışkı koliform bakterileri, toplam koliform bakterilerinin (Şekil 1) bir alt kümesidir ve insanların ve sıcak kanlı hayvanların sindirim sistemlerinde bulunabilirler. Dışkı koliformlarının kökenleri, toplam koliform grubu kökenlerine göre daha spesifik olduğundan, dışkı koliformları sudaki hayvan veya insan atıklarının varlığını daha doğru bir şekilde gösterir. Dışkı koliform bakterilerinin varlığı, zararlı patojenlerin mevcut olma riskinin daha yüksek olduğunu gösterir.
E. coli Nedir?
Escherichia coli (E. coli), dışkı koliform bakterilerinin bir alt kümesi olup, sıcak kanlı hayvanların bağırsaklarında bulunan baskın dışkı koliform bakterisidir. Birçok E. coli bakteri türü vardır ve bazıları zararsızken, E. coli O157 gibi bazı türler ciddi hastalıklara yol açabilir. Pozitif bir E. coli sonucu, neredeyse her zaman insan veya hayvan dışkı atıklarının su kaynağına girdiğini gösterir. Eğer koliform bakteriler tespit edilir, ancak E. coli bulunmazsa, kirlilik muhtemelen toprak veya bitki örtüsünden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle, koliform bakterilerin varlığı, daha ciddi bir kirliliğin de mevcut olabileceği konusunda bir uyarı niteliği taşır.
Koliform Bakterileri Su Kuyularına Nasıl Girer?
Koliform bakterileri, yaygın olarak topraklarda, yüzey sularında ve bitkilerde bulunur. Ayrıca, sıcak kanlı hayvanların ve insanların bağırsaklarında dışkı koliformu olarak da mevcut olabilirler. Çoğu koliform bakteri, dışkı atıklarının suya doğrudan dökülmesi ve hayvan yoğunluğunun yüksek olduğu bölgelerden gelen yüzey akışı ile akarsulara girer. Yüzey suyu akışı, tarım alanlarından, düzgün bakılmayan atık su sistemlerinden ve vahşi yaşamın yoğunlaştığı yerlerden (örneğin, kuş yuvalama alanları) bakterileri taşıyabilir. Bir kuyu düzgün bir şekilde inşa edildiğinde ve bakımı yapıldığında, yüzeye düşen yağışlar yer altına sızarak, tortu ve kaya katmanlarından geçerek yer altı suyu haline gelir. Bu süreçte, bakteriler ve diğer mikroorganizmalar ölür; bu nedenle, yüzey veya yüzeye yakın su yerine genellikle daha derin yer altı suyu kullanılır.
Kuyu suları, aşağıdaki nedenlerden biri veya birkaçı nedeniyle bakterilerle kirlenebilir (Şekil 2):
- Kirlenme kaynağı kuyuya yakındır ve kuyu muhafazası hasar görmüş, çatlamış veya bakterilerin toprak tarafından yeterince filtrelenmesini sağlamak için yeterince derin değildir.
- Kuyu, yüzey akışını toplayan bir çukurda bulunur veya zemin, kuyu muhafazasına doğru eğimli olup suyun muhafazadan uzaklaşması yerine ona doğru akmasına neden olur.
- Kuyuya yakın bir yerde arızalı bir septik sistem bulunur.
- Kuyu, hijyenik olmayan veya kötü inşaat uygulamaları kullanılarak inşa edilmiştir; örneğin, bir pompa yere bırakılmış ve sonrasında kuyu dezenfekte edilmemiştir.
- Akifer, yüzeyden akifere sızan kirleticileri yeterince filtreleyemeyen, çok çatlaklı bir oluşum veya kaba çakıl veya kum birikintisi olabilir.
- Kuyu kapağı, sızdırmaz, hijyenik bir kuyu kapağı değildir veya gevşek monte edilmiştir ve bu da böceklerin, örümceklerin ve küçük hayvanların kuyuya girmesine olanak tanır.
Kirlenmiş yüzey suyu, aşağıdaki şekillerde bir kuyuya girebilir:
- Kötü mühürlenmiş taş veya tuğla ile inşa edilmiş kuyular veya yüzey suyunun kuyuya girmesine izin veren mühürsüz kapakları olan kuyular.
- Muhafazanın, sığ, sıkışmamış bir kaya yatağı oluşumu boyunca düzgün bir şekilde mühürlenmemesi.
- Muhafaza, suyun girmesine izin veren taşkın hattının ötesine uzanmaz.
- Aşınmış veya eski kuyu muhafazası, kirlenmiş suyun sisteme doğrudan sızmasına izin verir.
Koliform Bakterileriyle İlişkili Sağlık Sorunları Nelerdir?
Çoğu koliform bakteri zararlı değildir. Ancak, E. coli O157
gibi bazı zararlı türler hastalığa yol açabilir. Zararlı bakterilere kısa süreli (akut) maruz kalmak mide bulantısı, ateş, kusma veya ishal gibi belirtilere neden olabilir. Zararlı bakterilere uzun süre maruz kalmak ise ciddi hale gelebilir ve uzun vadeli sağlık sorunlarına yol açabilir.
İçme Suyunda Bakteri Varlığının Belirtileri Nelerdir?
Suyun koliform bakterileri içerip içermediğini bilmenin en iyi yolu bir laboratuvar testi yaptırmaktır. Kuyulardan gelen suyun bakteriyel kirlenmesini tespit etmek zor olabilir çünkü bakteriyle kirlenmiş su “koklama testini” geçebilir. Yani, zararlı olmasına rağmen normal bir kokuya, tada ve görünüme sahip olabilir. Eğer bir aile üyesi veya misafir, özel bir kuyudan su içtikten sonra yakın zamanda hastalandıysa, su kirlenmiş olabilir.
Tüm Mikroorganizmaları Test Edebilir Misiniz?
Genellikle üç farklı türde gösterge bakterisi için test yapılır: toplam koliform, dışkı koliformu ve E. coli. Bu gösterge bakterilerinin varlığı, diğer tehlikeli mikroorganizmaların, başka bakteriler ve cryptosporidium ve giardia gibi parazitlerin varlığını gösterebilir. İçme suyunu tüm olası patojenler için test etmek karmaşık, zaman alıcı ve pahalıdır. Aşağıda, kuyu suyunda gösterge bakterileri pozitif çıktığında yapılması gerekenler için rehberlik sağlanmaktadır.
Koliform Bakterileri İçin Ne Zaman Test Yapmalısınız?
En azından, kuyu suyunun her yıl toplam koliform bakterileri, nitratlar, kurşun, toplam çözünmüş katı maddeler ve pH seviyeleri için test edilmesi gerekmektedir. Kuyu suyunu test etmek için en uygun zamanlar, suyun en güvensiz olma ihtimalinin yüksek olduğu dönemlerdir; bu genellikle yoğun yağış dönemlerinin ardından olur. Koliform bakterileri sıcak sıcaklıklarda gelişir, bu nedenle bakteriyel yoğunluk genellikle daha sıcak ve daha nemli koşullarda en yüksek seviyede olur. Bakteri varlığı, yıl boyunca bölgenin sıcaklık ve hava durumuna bağlı olarak değişebilir. Bu değişkenler, kuyu suyu kaynaklarını bakteriyel kirlenme açısından test ederken dikkate alınmalıdır.
Kuyu suyu ayrıca aşağıdaki koşullarda da test edilmelidir:
- Hizmette olan tüm kuyular için yılda en az bir kez
- Yeni bir kuyu inşa edildiğinde
- Mevcut bir kuyu yeniden hizmete alındığında
- Bir komşunun su kirliliği yaşadığı durumda
- Suyun renginde, tadında veya kokusunda ani bir değişiklik olduğunda
- Bir aile üyesi veya misafir mide-bağırsak sorunları veya hastalık yaşadığında
- Su sistemi bileşenlerinden herhangi biri onarım için açıldığında
- Sel suları veya yüzey akışı kuyuyu bastığında
- Kirlenme şüphesi olduğunda
- Laboratuvar testi, nitrat-azot konsantrasyonlarının litre başına 10 miligramın (ppm) üzerinde olduğunu gösterdiğinde
Koliform Bakterileri İçin Su Testi Yapmak
Bakteriler için en yaygın su testleri, toplam koliform bakterileri ve E. coli için yapılan testlerdir. Bu testler, Aile Halk Sağlığı laboratuvarları tarafından ve bazı sertifikalı özel laboratuvarlar tarafından sunulmaktadır ve fiyatları 10 $ ile 100 $ arasında değişebilir. Numuneleri, test yapan kurum tarafından verilen bir şişede alıp verilen talimatları dikkatle takip ederek alın.
Bakteriyel Test Sonuçlarını Yorumlama
Güvenli İçme Suyu Yasası kapsamında, EPA (Çevre Koruma Ajansı) kamu su hizmetlerini düzenler ve içme suyu kalitesi için standartlar belirler. Özel kuyu sahiplerinin bu yasal düzenlemelere uyması zorunlu olmasa da, bu Yasayla belirlenen kabul edilebilir kirletici seviyeleri, kuyu kullanıcılarına evlerindeki su sisteminin kalitesini değerlendirmede yardımcı olabilir. Genel bir rapor, suda koliform bakterilerin bulunup bulunmadığını gösterecektir. Bu bilgi, laboratuvar test formunda koliform bakterilerin “YOK” (ABSENT) veya “VAR” (PRESENT) olarak belirtilmesiyle iletilir. Bazı laboratuvarlar, sonuçları MPN (En Muhtemel Sayı) veya CFU (Koloni Oluşturan Birim) olarak nicel bir şekilde sunabilir.
Örneğim Koliform Bakteriler İçin Pozitif Çıkarsa Ne Yapmalıyım?
Eğer bir kuyu suyu örneği, toplam koliform için pozitif, ancak dışkı koliformu veya E. coli için negatif çıkarsa, hemen bir sağlık sorunu olmayabilir, ancak daha fazla araştırma yapılmalıdır. Kuyu suyu toplam koliformlar için pozitif çıkarsa, su tüketilmemelidir. Koliform varlığı ikinci bir testle doğrulanana kadar içme ve yemek pişirme için şişelenmiş su kullanılmalıdır. Eğer şişelenmiş su mevcut değilse, Su Sistemleri Konseyi’nin önerilerine göre suyu kaynatın. Test sonuçları ek testlerle doğrulanmalıdır. Yanlış pozitif test sonuçları, yanlış numune alma yöntemlerine bağlanabilen yaygın bir sorundur. Numuneler yeniden alınmalı ve dikkatle doğru numune alma yönergelerine uyularak yeniden test edilmelidir. Kuyu sahipleri ayrıca şu soruları kendilerine sormalıdır:
- Kuyu kapağı veya mührü sıkıca kapalı mı?
- Kuyu yakınında su birikintisi var mı?
- Kuyu muhafazası yerden bir ayak yükseklikte mi?
- Kuyu bir çukurda veya çukurda mı bulunuyor?
- Pompa yakın zamanda çıkarıldı mı?
- Numune alma sırasında kap kirlenmiş miydi?
Eğer kuyu suyu koliform bakteriler için pozitif çıkmaya devam ederse, bir sonraki adım kirlenme kaynağını belirlemektir. Bir su kalitesi testi, bakteri varlığını gösteriyorsa, bakteri kaynağı (yüzey suyu, hayvan atığı, arızalı septik sistem) ile içme suyu arasında muhtemelen bir kirlenme yolu vardır. Kirleticiler, çatlak muhafazadan veya hasarlı bir kapaktan kuyulara girebilir, bu nedenle kuyu başı alanının düzgün bir şekilde bakımı yapıldığından emin olun. Kuyu ve kuyu muhafazasını çatlaklar, kötü mühürleme vb. için görsel olarak inceleyin ve hasarlı alanlar bulunursa bir uzmana başvurun. İçme suyundaki bakteriyel kirlenmeyi gidermek için tedbirler alınmalıdır.
Bakteriyel Kirlenmenin Giderilmesi
Su kalitesi test sonuçları bakteriyel kirlenmeyi gösteriyorsa, kirlenme kaynağı belirlenmeli ve mümkün olan en kısa sürede ortadan kaldırılmalıdır. Bu, bu kaynaktan devam eden kirlenme riskini ortadan kaldırır. Kuyu suyunun bakteriyel kirlenmesine yönelik acil bir çözüm, kuyunun klor çamaşır suyu ile dezenfekte edilmesi veya şok-klorinasyon yapılmasıdır. Şok klorinasyon geçici bir önlemdir ve kirlenme kaynağı çözülmezse bakteriler muhtemelen geri dönecektir.
Şok klorinasyon, suya en az 12 ila 24 saat boyunca yüksek konsantrasyonda klor verilerek bir kuyuyu dezenfekte etmek için kullanılabilir. Konsantre klor çözeltileri tehlikeli olabilir, bu nedenle bunları kullanırken kişisel koruyucu ekipman (eldiven, gözlük ve koruyucu önlük) giyilmelidir. Çamaşır suyu çözeltisi, su sisteminde mevcut olan suyun hacmine göre karıştırılır; bu nedenle kuyunun derinliği, çapı ve su seviyesi kontrol edilmelidir. Tehlikeli kimyasallara maruz kalma riskini azaltmak ve kuyu bileşenlerini korumak için, lisanslı bir kuyu sondajcısı veya pompa kurucusu kuyuyu dezenfekte etmelidir.
Alabama’daki lisanslı kuyu sondajcılarının listesi için Alabama Çevre Yönetimi Departmanı web sitesine bakabilirsiniz.
Şok klorinasyon yapmak isteyen kuyu sahipleri, Su Sistemleri Konseyi bilgi formlarına veya Alabama Extension yayını “Flooded Wells: Shock Chlorination” (ANR-2512) talimatlarına başvurabilirler. Tekrarlayan bakteri sorunları için, kaynağı belirleyin ve sürekli dezenfeksiyon uygulayın.
Sürekli klorinasyon sistemleri, kuyu başı pompasından sonra takılabilir. Bu sistemler, depolama tankından önce suya bir klor çözeltisi veya kuru toz enjekte eder. Bu sistemlerle birlikte sediment filtreleri önerilir.
Klorlamanın etkinliği birçok faktöre bağlıdır:
- Temas süresi, suyun klorla temas ettiği süredir.
- Su kalitesi, bazı kirleticilerin (demir, manganez, hidrojen sülfür, amonyak ve organik maddeler gibi) veya suyun pH gibi diğer özelliklerinin klorlamayı nasıl etkileyebileceği ve kloru hedeflenen kirleticiler için kullanılamaz hale getirebileceği anlamına gelir. Bu durum, ön arıtma ile ele alınabilir.
- Su sıcaklığı ve pH, klorlamayı etkileyebilir. İdeal koşullar yüksek sıcaklıklar ve düşük pH olarak kabul edilir. Su ayrıca bitkilerin ve yaprakların parçalanmasından kaynaklanan bazı doğal organik kimyasallar içerebilir ve bu kimyasallar klor ile birleşerek trihalometanlar (THM’ler) adı verilen kimyasallar oluşturabilir. THM’leri gidermek için aktif karbon filtreler kullanılabilir.
- Ultraviyole (UV) ışık, kuyu suyu sistemlerinde bakteriyel kirlenmeyi gidermede etkilidir. Klorlamanın aksine, UV ışınlarıyla yapılan işlem suya herhangi bir madde eklemeden veya ek bir tat veya kokuya neden olmadan hızlı bir şekilde yapılabilir. Su, bir UV ışık ampulünü saran cam kılıf üzerinden akarken UV radyasyonuna maruz kalır. Patojenlerin UV ışığına maruz kalması gerektiğinden, işlenmemiş sudaki asılı partiküller tedaviyi engelleyebilir. Bu nedenle, UV tedavisi genellikle bir filtreleme yöntemi ile birleştirilir ve genellikle bir dizi işlemin son tedavisi olarak kullanılır. Yüksek miktarda kalsiyum ve magnezyum içeren su, cam kılıf üzerinde tortu bırakabilir, bu yüzden ünite düzenli olarak temizlenmelidir. Üreticiler, sistemi temizleme ve ampulleri değiştirme konusunda bilgi sağlamalıdır.
- Ozon, su arıtımında bakterileri ve bazı virüsleri öldürmek için yaygın olarak kullanılan oldukça reaktif bir gazdır. Bu tedavi yöntemi nispeten pahalıdır ve birden fazla su kalitesi sorununun ele alınması gerektiğinde faydalı olabilir.
- Suyu yaklaşık 1 dakika kaynatmak, çoğu bakteriyi öldürür. Bu yöntem acil durumlarda kullanılabilir ve aynı anda sadece küçük miktarlarda suyu arıtabilir. Su temininde uzun vadeli veya sürekli bir dezenfeksiyon seçeneği değildir.
Bakteriyel Kirleticilere Genel Bakış
Belirtiler: Bağırsak hastalıkları, bakteriyel kirlenme için pozitif test sonucu
Sorunun Kaynağı: Yüzey sularıyla kirlenmiş yüzey sularından ve/veya atıklardan gelen bakterilerin kuyuya girmesi, atıkların yer altı sularına sızması, numune alma sırasında çapraz kirlenme
Olası Tedaviler: Şok klorinasyon ve kuyu bakımı, ultraviyole ışık tedavisi, klorlama, ozonlama
Önleme: Düzgün şekilde monte edilmiş, mühürlenmiş ve bakımı yapılmış kuyu ve kuyu kapağı, septik sistemlerin yukarı eğiminde bulunan kuyular
Ek Kaynaklar:
- Virginia Cooperative Extension: Virginia Hanehalkı Su Kalitesi Programı: Hanehalkı Suyunda Bakteriler ve Diğer Mikroorganizmalar
- Penn State Extension: Koliform Bakterileri
- EPA: İçme Suyunun Acil Dezenfeksiyonu
- EPA: EPA Bölge 8’de Toplam Koliform veya E. coli Pozitif Numune Sonuçlarıyla İlgili Müdahale
- UGA Extension: Suyunuzdaki Koliform Bakterileri
- Mississippi State University Extension: Kuyu Suyunda Koliform Bakterileri Hakkında Ne Yapılmalı
- Wisconsin Doğal Kaynaklar Departmanı: İçme Suyu Kuyularının Bakteriyolojik Kirlenmesi
- Washington Eyaleti Sağlık Departmanı: İçme Suyunda Koliform Bakterileri
- Su Sistemleri Konseyi
- Michigan Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı: Kuyu Sahipleri İçin İçme Suyunda Koliform Bakterileri
