PFAS İçeren Ürünler Tam Listesi: Kaçınmanız Gerekenler

PFAS kimyasallarının tehlikeleri artık iyi bilindiğine göre, bu sonsuz kimyasallara maruziyetinizi sınırlamak için elinizden geleni yapmak istemenizi anlıyoruz.

Bu yazıda, genellikle PFAS ile üretilen ürünlerin bir listesini paylaştık, böylece mümkün olduğunca daha güvenli ve sağlıklı alternatifleri tercih edebilirsiniz.

Önemli Noktalar:

• PFAS veya polifloroalkil maddeler, kanser, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kilo alımı, bağışıklık sistemi etkileri, tiroid hastalığı ve daha fazlası dahil olmak üzere sağlık sorunlarıyla bağlantılı bir kimyasal grubudur.
• PFAS içerebilecek ürünler arasında içme suyu, gıda ambalajları, suya dayanıklı tekstiller ve dış mekân ekipmanları, leke tutmaz halılar ve döşemeler, yangın söndürme köpüğü, yapışmaz mutfak gereçleri ve daha birçok ev ürünü bulunur.

PFAS Hâlâ ABD’de Kullanılıyor mu?

Toksik PFAS kimyasallarının potansiyel sağlık etkilerinin artık daha fazla farkında olduğumuza göre, bu kimyasalların kullanımının yasaklanmış veya illegal olduğunu düşünebilirsiniz.

Ancak, PFAS kullanımı ABD’de büyük ölçüde azaltılmış olsa da üreticiler bu kimyasalları insanlara benzer şekilde toksik olduğu düşünülen daha kısa zincirli ikamelerle değiştirdi. Ayrıca, evinizde PFAS’ın aşamalı olarak kaldırılmasından önce üretilmiş birçok ürüne sahip olabilirsiniz ve bu nedenle potansiyel olarak güvensiz olabilirler.

Ek olarak, PFAS’ın çevrede onlarca yıl boyunca kaldığı için “sonsuz kimyasallar” olarak sınıflandırıldığı gerçeği sorunu devam ettiriyor. Yani, bugün yaygın olarak kullanılmasalar bile hâlâ bu kimyasallara maruz kalıyoruz.

PFAS İçeren Ürünler

İşte PFAS içerebilecek bazı ürünlerin listesi:

• Yapışmaz mutfak gereçleri: Teflon ve diğer PTFE bazlı kaplamalar.
• Leke tutmaz halılar ve döşemeler: Mobilyalar ve perdeler dahil.
• Suya dayanıklı giysiler ve dış mekân ekipmanları: Yağmurluklar ve çadırlar gibi.
• Gıda ambalaj malzemeleri: Pizza kutuları, mikrodalga patlamış mısır poşetleri ve fast-food ambalajları.
• Yangın söndürme köpüğü ve diğer ekipmanlar.
• Diş ipi ve leke tutmaz diş kaplamaları.
• Kişisel bakım ürünleri: Suya dayanıklı maskara, güneş kremi ve tıraş kremi.
• Endüstriyel ekipmanlarda kullanılan yağlayıcılar ve hidrolik sıvılar.
• Elektrik kabloları ve telleri: Özellikle havacılık ve askeri uygulamalarda kullanılanlar.
• Yapı malzemeleri: Sızdırmazlık malzemeleri, yapıştırıcılar ve yalıtım malzemeleri.

Not: PFAS içeren tüm ürünler bu şekilde etiketlenmemiş olabilir, bu nedenle bir ürünün bu kimyasalları içerip içermediğini belirlemek zor olabilir.

Şimdi, sizi en çok PFAS maddelerine maruz bırakabilecek ürünleri daha derinlemesine inceleyelim.

1. İçme Suyu

İçme suyu, ABD’de PFAS maruziyetinin ana kaynaklarından biridir. PFAS kimyasalları, atık su deşarjları, endüstriyel alanlardan gelen akıntılar, havaalanları, yangın eğitim sahaları ve çöplükler yoluyla yüzey suyu kaynaklarına girer. Sızıntılar ve dökülmeler de PFAS’ın doğal su kaynaklarına karışmasına neden olabilir.

Bu su kaynakları içme suyu olarak kullanıldığında sorun ortaya çıkar. Çoğu su arıtma tesisi, mevcut arıtma yöntemleriyle PFAS’ı uzaklaştırmak için yeterli donanıma sahip değildir ve EPA şu anda bu kimyasalları düzenlememektedir (ancak bir içme suyu standardı önermektedir), bu nedenle su hizmetleri bunları yasal olarak uzaklaştırmak zorunda değildir.

Musluk suyunuzun PFAS içerip içermediğini nasıl öğrenebilirsiniz? Kamu suyunuzda tespit edilen tüm kirleticileri listeleyen Su Kalitesi Raporunuzu kontrol etmenizi öneririz. Ayrıca en doğru sonuçlar için özel bir laboratuvar testi ile suyunuzu analiz edebilirsiniz.

2. Yağ Geçirmez Poşetler ve Kaplar

PFAS kimyasalları, hala yağ geçirmez kâğıt ve poşetlerde, mikrodalga patlamış mısır poşetlerinde, fast-food ambalajlarında, paket servis kaplarında, pizza kutularında, diğer tüm yağ geçirmez ambalajlarda ve evcil hayvan maması poşetlerinde yağ geçirmez ajanlar olarak kullanılmaktadır.

PFAS’ın amacı, yağ ve yağların kap veya gıda ambalajından sızmasını önlemektir. Bu kimyasalları yağ geçirmez ajanlar olarak kullanan ürünlerden PFAS’a maruz kalabilirsiniz çünkü PFAS, ambalaj içinde saklanan yiyecekleri kirletebilir.

3. Yapışmaz Mutfak Gereçleri

Yapışmaz mutfak gereçleri, günümüzde PFAS maruziyetinin bir başka yaygın kaynağıdır.

PFAS, yiyeceklerin ve malzemelerin tavalar, tencereler ve diğer mutfak gereçlerine yapışmasını önlemek için kullanılır.

Bu durum, mutfak gereçlerinin yüzeylerini kaplamak için kullanılan PFAS izlerinin pişirme sırasında yiyeceklerinize sızma olasılığını beraberinde getirir, böylece yiyeceklerinizde PFAS kimyasallarını tüketirsiniz.

Pişirme ekipmanlarınızda PFAS’tan kaçınmak istiyorsanız, yapışmaz ve bu tehlikeli kimyasalları içermemesi gereken seramik tencere ve tavaları tercih edin. Üreticinin pazarlama materyallerini okuyarak PFAS, PFOA veya PTFE mentionlarını arayın ve emin değilseniz üreticiyle iletişime geçin.

4. Su Geçirmez Tekstiller

Özellikle panço ve yağmurluk yapmak için kullanılan bazı tekstiller, bugün hala PFAS ve benzeri toksik kimyasallarla üretilmektedir.

PFAS, su, kir ve yağı benzersiz bir şekilde itme kabiliyetleri nedeniyle bu kullanım için tercih edilmeye devam etmektedir.

Yakın tarihli bir çalışma, suya veya lekeye dayanıklı kaplamalara sahip tekstil ürünlerinin (nevresimler, masa örtüleri, yağmurluklar ve yoga pantolonları dahil) %72’sinin PFAS içerdiğini buldu. Bu ürünlerin birçoğu Walmart, Target ve REI gibi büyük perakendecilerden temin edilmiştir.

PFAS’ın bu sonsuz kimyasalları içeren bir tekstilden cildiniz yoluyla emilmesi pek olası değildir. Ancak PFAS’ın tekstillerde bu kadar yaygın olarak kullanılmasının büyük sorunu, PFAS ürünlerinin çöplüklerde artması nedeniyle çevrede PFAS kirliliği olasılığını artırmasıdır.

Çevreye girdikten sonra, PFAS suyumuzu, topraklarımızı ve toprakta yetişen yiyeceklerimizi kirletebilir.

5. Temizlik Ürünleri

Bulaşık makinesi deterjanı, leke çıkarıcılar ve çamaşır deterjanı gibi temizlik ürünleri, etkinliklerini artırmak için sıklıkla PFAS içerir.

Kuru temizlemecilerde kullanılan temizleyiciler ve leke çıkarıcılar da PFAS içerebilir. Florida merkezli yedi kuru temizleme tesisini inceleyen bir çalışmada, bu tesislerden ikisinin PFAS içeren temizlik ürünleri kullandığı bulundu. Bu nedenle, PFAS kimyasalları kuru temizlemecilerde kesin olarak kullanılmasa da, eşyalarınızı temizletmeden önce önceden kontrol etmek faydalı olabilir.

6. Kişisel Bakım Ürünleri

PFAS, şampuanlar, oje, el dezenfektanı, diş ipi ve göz makyajı dahil olmak üzere birçok kişisel bakım ürününde hala yaygın olarak bulunmaktadır.

PFAS’ın bu amaçla kullanılmasının birkaç nedeni vardır ve bu ürünün türüne bağlıdır.

Kozmetiklerde, PFAS cildi yumuşatıp parlak bir görünüm verdiği için tercih edilir. Diğer ürünlerde, PFAS sadece doku ve kıvamı iyileştirmek için kullanılır.

PFAS’ın su itici özellikleri, suyla birlikte kullanılan ancak etkili olması için yeterince uzun süre formunu koruması gereken şampuan ve saç kremi gibi ürünlerde kullanışlıdır.

Kişisel bakım ürünlerindeki PFAS hakkında özellikle endişe verici olan şey, erken çalışmaların PFAS’ın cilt yoluyla emilebileceğini ve bu kimyasalların yutulmasıyla aynı zarara neden olabileceğini göstermesidir.

7. Halılar, Mobilyalar ve Döşemeler

Giysiler, PFAS bileşikleri içeren tek kumaşlar değildir.

Leke tutmaz kaplamalar, halılar, döşemeler, deri ürünleri ve diğer kumaşlarda da kullanılır. PFAS, evinizdeki leke tutmaz mobilyaların herhangi birinde bulunabilir.

İyi haber şu ki, çoğu halı üreticisi artık tüketici ürünlerinde PFAS kimyasallarının kullanımını aşamalı olarak kaldırmıştır, ancak eski halılar ve mobilya eşyalarıyla temas yoluyla PFAS maruziyeti riski hala vardır.

2018 yılında yapılan bir çalışmada, Kaliforniya merkezli 18 farklı çocuk merkezindeki halılar incelendi ve halı ve toz örneklerinin 40’tan fazla farklı PFAS’ın yüksek seviyelerini içerdiği bulundu. Çalışma, bu merkezlerdeki çocukların toz yutma yoluyla günlük vücut ağırlığı kilogramı başına tahmini 0,023-1,9 ng PFAS alım riski altında olduğunu tahmin etti.

8. Yangın Söndürme Köpüğü

PFAS, yanıcı sıvı yangınlarıyla (veya B Sınıfı yangınlar) mücadele etmek için kullanılan Sulu Film Oluşturan Köpüklerde (AFFF) hala kullanılmaktadır.

Bu köpükler son derece etkilidir, ancak aynı zamanda dünya genelinde çevrede PFAS su kirliliği ve kirlenmiş toprağın başlıca nedenidir.

AFFF köpüklerinin kullanımındaki sorun, bu köpüklerin akıntı ve sızıntı nedeniyle yerel alanları kirletmesini önlemenin çok zor olmasıdır.

Bazı eyaletler, AFFF köpüklerinin bazı kullanım durumlarında (örneğin eğitim tatbikatlarında) kullanımını sınırlamaya başlamıştır, ancak henüz bu köpüklerin çalışma alanlarında kullanılmasını yasaklayan federal bir karar yoktur.

9. Gıdalar

Yediğiniz yiyeceklerde de PFAS’a maruz kalabilirsiniz.

Belirli gıda türlerinin ambalajlarında PFAS kullanıldığını zaten biliyoruz. PFAS, ambalajlarıyla temas yoluyla bu yiyeceklere girebilir.

Çiftliklerdeki kirlilik, PFAS gıda kontaminasyonunun bir başka kaynağıdır. Yumurta, süt ürünleri, kabuklu deniz ürünleri, balık ve özellikle organ etleri olmak üzere belirli et türlerinin daha yüksek konsantrasyonlarda uzun zincirli PFAS içerdiği bulunmuştur.

Özetle, PFAS ile kirlenmiş su, toprak veya biyokatılar kullanılarak yetiştirilen veya yetiştirilen herhangi bir gıda kaynağı, bu toksik kimyasallara maruz kalma riski altındadır.

Son Söz

Kirlenmiş içme suyunda PFAS bileşiklerini tüketmiyorsanız bile, gıda ambalajları, leke tutmaz spreyler ve temizleyiciler, halılar, yapışmaz mutfak gereçleri, fast-food kapları ve kozmetikler gibi diğer tüketici ürünlerinde bu kimyasallara hala yüksek olasılıkla maruz kalıyorsunuz.

Çevre Koruma Ajansı (EPA), içme suyunda PFAS için resmi bir düzenleme yapmamıştır, bu da bu kimyasalın bugün üretimde bu kadar yaygın kullanılmasının nedenlerinden biridir.

PFAS maruziyetinizi azaltmak için ne yapabilirsiniz? Etiketleri dikkatlice okumaya başlayın ve ürünlerinizi satın almadan önce neler içerdiğini bilin. Bu özellikle mutfak gereçleri, leke tutmaz halılar, temizlik ürünleri ve kişisel bakım ürünleri satın alırken geçerlidir.

Ayrıca, üreticilerle doğrudan iletişime geçerek, sosyal medyada sesinizi duyurarak veya yerel politika yapıcılarla konuşarak şirketlerin ürünlerinde PFAS’ı yasaklaması için lobi yapabilirsiniz.

Umarız yakın gelecekte PFAS’ın sağlık riskleri ciddiye alınır ve artık ürünlerimizde kullanılmazlar—ancak o zamana kadar maruziyetimizi en aza indirmek için elimizden geleni yapmalıyız.

Sıkça Sorulan Sorular

1. PFAS nedir ve neden tehlikelidir?

PFAS, polifloroalkil maddeler anlamına gelir ve kanser, yüksek tansiyon, yüksek kolesterol, kilo alımı ve tiroid hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı kimyasallardır.

2. Hangi ürünler PFAS içerebilir?

Yapışmaz mutfak gereçleri, leke tutmaz halılar, suya dayanıklı giysiler, gıda ambalajları, yangın söndürme köpüğü ve bazı kişisel bakım ürünleri PFAS içerebilir.

3. PFAS maruziyetimi nasıl azaltabilirim?

Ürün etiketlerini dikkatlice okuyarak, PFAS içermeyen alternatifleri tercih ederek ve üreticilere PFAS kullanımını bırakmaları için baskı yaparak maruziyetinizi azaltabilirsiniz.

4. PFAS içeren ürünleri nasıl tanıyabilirim?

Tüm PFAS içeren ürünler bu şekilde etiketlenmez. PFAS, PFOA veya PTFE gibi terimlere dikkat edin ve emin değilseniz üreticiyle iletişime geçin.

5. PFAS’ın çevre üzerindeki etkileri nelerdir?

PFAS, çevrede onlarca yıl boyunca kalabilir, su kaynaklarını, toprakları ve toprakta yetişen yiyecekleri kirletebilir, bu da insan sağlığını ve ekosistemleri olumsuz etkiler.