Kronik Kurdeşenlerin En Yaygın Tetikleyicileri: Dikkat Etmeniz Gerekenler

Enfeksiyonlar, otoimmün hastalıklar, büyük yaşam değişiklikleri, aşırı sıcaklıklar ve hatta güneş ışığı bu kaşıntılı duruma neden olabilir.

Onlar geri döndü. O kaşıntılı, kabarık ve rahatsız edici kurdeşenler yine ortaya çıktı. Sürekli tekrar ediyorlar, peki neden? Bu rahatsız edici kurdeşenlere bir şeyler sebep olmalı, değil mi?

Kronik Kurdeşen Nedir?

Biliyor muydunuz, kurdeşenin iki türü vardır: akut ve kronik? Tüm kurdeşenler, vücudunuzun bağışıklık sistemi tepki verip histamin salgıladığında başlar. Bu kimyasal hem akut hem de kronik kurdeşenlere özgü kızarıklık, şişlik ve kaşıntıya neden olur. Ancak benzerlikler burada sona erer.

“Akut kurdeşenler genellikle kurdeşen denildiğinde akla gelen türdür,” diyor alerji ve immünoloji uzmanı Dr. Sonya Parashar. “Neredeyse kendi kendilerini teşhis ederler. Hastalarla konuştuğumda sık sık ‘Fıstık ezmesi yedim ve hemen sonrasında kurdeşen döktüm’ derler. Bu, akut kurdeşenin klasik bir örneğidir.”

Hayatınızda bir veya iki kez akut kurdeşen yaşayabilirsiniz. Tetikleyiciye maruz kaldıktan sonraki iki saat içinde ortaya çıkarlar. Tedavi edildikten sonra kaybolurlar ve belki de bir daha geri gelmezler.

Kronik kurdeşenler ise farklı bir hikayedir. En az altı hafta boyunca haftada iki kez veya daha fazla alevlenirler. Bu durum aylarca, hatta yıllarca sürebilir. Ve bu da çok sayıda kabarıklık, kaşıntı ve hayal kırıklığı demektir.

Kronik Kurdeşenleri Ne Tetikler?

Peki, sıradaki büyük soru nedir? Neden kronik kurdeşenler yaşıyorsunuz? Çoğu zaman, doktorunuz bile bunu bilemez. Genellikle suçlu olarak görülen alerjik reaksiyon, kronik kurdeşenlere nadiren neden olur.

“Kurdeşen olduğumuzda, hemen bunun neyin tetiklediğini merak ederiz. Ancak kronik kurdeşenler kendi gündemlerine sahiptir ve zamanın %80 ila %90’ında kendiliğinden ortaya çıkarlar,” diye açıklıyor Dr. Parashar. “Bu gerçekten sinir bozucu olabilir.”

Online olarak kronik kurdeşenlerle ilgili bilgi arayın. Reddit ve diğer sosyal medya platformlarında, insanların “hiçbir neden yokken” sürekli kurdeşen geçirdiklerine dair paylaşımlarını hızlıca göreceksiniz. Bu rahatsız edici ve kafa karıştırıcı yolculukta yalnız değilsiniz.

Enfeksiyonlar

Çoğu alevlenmenin bilinen bir tetikleyicisi olmasa da, bazı fiziksel nedenleri belirlemek daha kolaydır. Dr. Parashar, enfeksiyonların sık görülen bir suçlu olduğunu belirtiyor.

“Viral veya bakteriyel enfeksiyon geçiren hastalar gördüm. Sonra haftalar veya aylar sonra, günlerce ve haftalarca kurdeşen yaşıyorlar,” diyor. “Bazen büyük bir hastaneye yatışla birlikte gelir. Diğer zamanlarda, basit bir soğuk algınlığı bile döngüyü başlatabilir.”

Otoimmün Hastalıklar

Bağışıklık sisteminizin aşırı çalışarak kendi kendine saldırdığı otoimmün hastalıklar da suçlu olabilir. Alevlenmelerinizin temel nedeni olabilecek altta yatan durumlar şunlardır:

• Çölyak hastalığı
• Diyabet
• Lupus
• Romatoid artrit
• Tiroid hastalığı

Diğer sağlık koşulları da kronik kurdeşenleri tetikleyebilir. Astım, lenfoma ve karaciğer hastalığı sık görülen suçlulardır.

Büyük Yaşam Olayları / Yüksek Stresli Durumlar

Dr. Parashar, büyük yaşam olayları yaşayan hastalarda da kronik kurdeşenleri tedavi ettiğini belirtiyor — ailede bir ölüm, düğün, boşanma veya yeni bir ev ya da iş gibi. Mutlu olaylar bile strese ve kronik kurdeşenlere neden olabilir. Evet, hatta kronik kurdeşene sahip olmak bile strese yol açabilir. Tedavi olmadan, endişe ve alevlenme döngüsüne sıkışabilirsiniz.

Fiziksel veya Çevresel Faktörler

Kronik alevlenmeler, fiziksel şeylerden veya uyarılabilir tetikleyicilerden başlayabilir. Yaygın olanlardan bazıları:

• Sıcak veya soğuk su ya da sıcaklıklar
• Basınç veya sıkışma
• Titreşim veya sürtünme
• Güneş ışığı

Belirli İlaçlar

Kronik baş ağrıları veya eklem ağrıları için düzenli olarak nonsteroidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAID’ler) — aspirin (Bayer®), ibuprofen (Motrin® veya Advil®) ve naproksen sodyum (Aleve®) — almak, kalıcı kurdeşenleri tetikleyebilir. Opioid gibi reçeteli ağrı kesiciler de aynı etkiye sahip olabilir. Ancak başka bir ağrı kesici olan asetaminofen (Tylenol®), kronik idiyopatik ürtikere neden olmaz.

Ana Tetikleyicilerinizden Kaçınmanın Yolları

“Bu tetikleyicilerden kaynaklanan kurdeşenler genellikle episodiktir — yani onları tetikleyen şeyleri yapmaya devam etmedikçe haftalarca her gün yaşamazsınız,” diye belirtiyor Dr. Parashar.

Diyelim ki sıcak sudan kronik kurdeşenler alıyorsunuz. Ve her sabah kaynar duşlar aldığınız için geçmiyorlar. Veya çok sıkı giysilerden alevlenmeler yaşıyorsunuz. O fazla dar spor sütyenini giymeyi seviyorsunuz. Ancak kayışlar sürekli basınç nedeniyle bir başka kronik kurdeşen turunu başlatıyor. Ne yapmalısınız?

Bu tetikleyicilerin ne olduğunu öğrenirsiniz ve bilinen nedeni ortadan kaldırarak alevlenmelerden kaçınmak için değişiklikler yaparsınız (eğer varsa). Tüm kronik kurdeşenlerden kaçınmak bu kadar basit değildir. Çünkü çoğu alevlenme spontan olduğu için, bir nedeni ortaya çıkarmak zahmetli olabilir.

Sabırlıysanız, günlük olarak yaptıklarınızı takip eden bir kronik kurdeşen günlüğü tutmak isteyebilirsiniz. Bir kurdeşen alevlenmesi yaşadığınızda, bunu günlüğünüze not edin. Alevlenmenin iki günden fazla sürüp sürmediğini veya altı haftadan fazla tekrar edip etmediğini not etmeye devam edin. Bu, bir desen bulmanıza ve belirli yaşam tarzı değişiklikleri yapmanıza teşvik edebilir. Ancak alevlenmelerinizi takip ettikten sonra bile bir desen ortaya çıkmazsa, hayal kırıklığına uğramayın.

“Her zaman net bir geçmiş olmayabilir,” diyor Dr. Parashar. “Kronik kurdeşenler çoğunlukla spontan kategorisine girer, bu yüzden günlükler zor olabilir. İzlenebilir bir desen asla bulamayabilirsiniz.”

Ancak düzenli bir tetikleyici fark ederseniz, örneğin stresli bir gün veya aldığınız bir ilacın alevlenmelere neden olduğunu düşünüyorsanız, sağlık uzmanınıza bildirin. Alevlenmeleri yaşadığınızda daha iyi yönetmenize yardımcı olabilirler.

“Kronik kurdeşenleri ve alevlenmeleri yönetmek için birçok tedavi seçeneğimiz var,” diyor Dr. Parashar. “Yani, bir umut ışığı var. Ayrıca bu kurdeşenlerin episodik olabileceğini kabul etmek önemlidir. Her ay veya yıl aynı zamanda alevlenebilirler. Bu yüzden kırmızı bayraklı semptomlarınızı nasıl tanıyacağınızı bilmek istersiniz.”

Kronik kurdeşenlerle yaşamak zor olabilir, özellikle de tetikleyicileri belirsiz olduğunda. Ancak olası nedenlerin farkında olarak ve yaşam tarzınızda bazı değişiklikler yaparak alevlenmeleri azaltabilirsiniz. Unutmayın, yalnız değilsiniz ve doktorunuz bu süreçte size yardımcı olabilir.