Karvakrol Kanıtlanmış 8 Faydası
Karvakrol’ün Sağlık Faydaları
Karvakrol hakkında daha önce duymamış olabilirsiniz, ancak bulunduğu bazı bitkilere aşina olduğunuza eminim.
Carvacrol, birçok kişinin kekik yağı kullanarak fayda görmesinin ana nedenlerinden biridir, ancak aynı zamanda kekik ve yabani bergamot gibi diğer uçucu yağlarda da bulunur. Kekik, muhtemelen karvakrolün en iyi bilinen kaynağıdır ve araştırmalar, bu bitkinin sadece lezzetli bir yemek malzemesi olmadığını göstermiştir.
Aynı zamanda antioksidan özellikler, karaciğer koruması, antimikrobiyal ve anti-enflamatuar yetenekler gibi bir dizi sağlık faydası sunar.
İlginç bir gerçek şu ki, laboratuvar testlerine göre saf karvakrolün patojenleri yok etme kabiliyeti, saf kekik yağının sadece yaklaşık yarısı kadardır.
Kekik yağının bu kadar etkili olmasının nedeni, doğal olarak oluşan bileşenleri arasındaki sinerjidir. Kekik yağının mantar önleyici, antiviral ve diğer özellikleri üzerine yapılan testlerin çoğu, %62 ile %85 arasında karvakrol içeren kekik yağı üzerinde gerçekleştirilmiştir.
Karvakrol Nedir?
Tam adıyla karvakrol veya 5-İzopropil-2-metilfenol, bir dizi uçucu yağda ve siyah ceviz yağında bulunan bir bileşiktir. Kekik, bu bileşiğin en iyi bilinen kaynağı olsa da genellikle nane, fesleğen, üvez, mercanköşk, biberiye, lavanta ve adaçayı gibi Labiatae familyasına ait bitkilerde bulunur.
Karvakrolün diğer zengin kaynakları arasında kekik uçucu yağı (yaklaşık %80) ve kekik uçucu yağı (yaklaşık %70) bulunur. Carvacrol, renksiz veya soluk sarı renkte, yoğun bir sıvıdır. Eter ve etanolle çözünür ve hafifçe suda çözünür.
Kekik ve Karvakrol
Karvakrolün en iyi bilinen kaynağı, yabani kekik bitkisi veya Origanum vulgare’dir. Kekik, bilinen en yüksek carvacrol konsantrasyonunu, yaklaşık %80 oranında içerir. Ayrıca, bileşiğin çok yüksek seviyelerini ifade etmek için yetiştirilmiş bir kekik bitkisi (karvakrol tipi kekik) üretilmiştir.
Kekik uçucu yağı, antimikrobiyal faydaları açısından iyi araştırılmıştır. Araştırmacılar genellikle %82’ye kadar carvacrol içeren yüksek kaliteli kekik uçucu yağı kullanmışlardır. Bu durum, bileşiğin sunduğu birçok faydayı elde etmek için uçucu yağınızın kalitesinin önemli olduğunu göstermektedir.
Uçucu yağın kalitesi söz konusu olduğunda, yetiştirme koşulları, kullanılan bitki kısımları ve damıtma süreci gibi bir dizi faktör devreye girer. Bu değişken faktörler nedeniyle, kekik uçucu yağında bulunan carvacrol seviyesi %30 kadar düşük veya %87 kadar yüksek olabilir.
Karvakrol Sağlığınıza Nasıl Fayda Sağlar
Karvakrolün inanılmaz potansiyeline dair artan bir bilimsel araştırma birikimi var. Özellikle, kanser karşıtı potansiyeliyle ilgili birçok ilginç bulgu elde edildi. Ancak hepsi bu değil. Carvacrol aynı zamanda antimikrobiyal, anti-enflamatuar ve kalp sağlığı faydaları da göstermiştir. Bileşiğin başlıca faydalarından bazıları aşağıdaki durumların tedavisini içerir:
- Soğuk algınlığı
- Grip
- Ateş
- Diyabet
- Yüksek kolesterol
- Zatürre ve diğer enfeksiyonlar
- İdrar yolu enfeksiyonu
- Candida albicans
- Tırnak mantarı
- İshal
- Kanın bakteriyel enfeksiyonları
- Artrit ve eklem iltihabı
- Akne
Carvacrol ve Kanser
Kanser için bir tedavi arayışı sona yaklaşmış gibi görünmüyor ve karvakrolün tüm cevapları barındırdığını iddia etmek akıllıca olmaz. Bununla birlikte, carvacrol mükemmel erken potansiyel belirtileri göstermekte ve birçok diğer doğal çözümden daha fazla bilim camiasının ilgisini çekmiştir.
Şimdiye kadar, meme kanseri, prostat, akciğer ve ağız kanseri hücreleri dahil olmak üzere çeşitli kanser türlerine karşı test edildiğinde umut verici sonuçlar göstermiştir.
2010 yılında yayınlanan bir çalışma, karvakrolün meme kanseri hücrelerinin ölümünü hızlandırmada etkili olduğunu ortaya koydu. (1) Yakın zamanda gündeme gelen bir başka çalışmada, Long Island Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, 2012’de prostat kanseri üzerindeki etkileri test edildiğinde benzer sonuçlar elde ettiğini buldular. (2)
Son zamanlardaki bir dizi araştırma, kanser karşıtı yeteneklerinin kanserin aldığı forma bakılmaksızın eşit derecede etkili olabileceğini göstermektedir ve çalışmalar, akciğerlerde, ağızda ve beyinde kanserli hücreleri öldürmeye yardımcı olabileceğini doğrulamıştır. (3) (4) (5)
Bu çalışmaların laboratuvar ortamında ve çok yüksek etki gücüne sahip dozlarla yapıldığını belirtmek önemli olsa da bulgular yine de oldukça cesaret vericidir ve gelecekteki potansiyel hakkında heyecan duymamak zordur.
Antimikrobiyal Özellikler
Karvakrolün sağlığınıza fayda sağlayabileceği bir başka önemli yol, zararlı bakterilere karşı güçlü etkisidir. Mideye tehlikeli toksinler üretebilen birçok bilinen patojeni yok edebilir veya en azından büyümelerini engelleyebilir.
Bu patojenler, gastroenterit, enterit, ishal ve hatta böbrek yetmezliği gibi çeşitli hastalıklara neden olabilir.
Karvakrol, bakteriyel hücre zarının bütünlüğünü bozma yeteneği sayesinde etkilidir; bu da bakterinin etkinliğini engeller ve büyümesini önler.
Elbette, küçük bir miktar kekik yemek veya biraz yağ uygulamak bu hastalıkların herhangi birini kendi başına iyileştirmesi pek olası değildir, ancak karvakrolün sindirim sistemini dengelemeye yardımcı olduğuna dair kanıtlar güçlüdür ve sağlıklı bir sindirim sistemi genel refah ve daha iyi bağışıklık ile bağlantılıdır.
Özellikle ilginç olan, karvakrolün bağırsakta yaşayan faydalı bakteriler üzerinde çok az etkisi olmasıdır. Karvakrol, patojenlerin büyük çoğunluğu için son derece etkilidir, ancak iyi sağlık için ihtiyaç duyduğumuz probiyotik türler üzerinde minimum etkiye sahiptir.
Çalışmalar, karvakrolün zararlı patojenlerin %97 ile %100’ünü engellemede etkili olduğunu, probiyotik bakteriler üzerindeki etkisinin ise sadece yaklaşık %3 ila %5 inhibisyon olduğunu bulmuştur.
Buradan çıkarılacak mesaj, karvakrolün sindirim sağlığınız için harika olduğudur.
Karvakrol ve Candida
Candida albicans, fırsatçı bir mantarın aşırı büyümesinden kaynaklanan yaygın bir maya enfeksiyonudur. Yorgunluk, eklem ağrısı, şişkinlik ve kilo alımı gibi çeşitli rahatsız edici semptomlara yol açabilir.
Candida aşırı büyümesi tipik olarak ağızda, vajinada veya sindirim sisteminde meydana gelir, ancak mantarın büyüme olasılığı olan vücudun herhangi bir yerinde de ortaya çıkabilir.
2011 yılında yapılan bir çalışma, protez kullanan kişilerden alınan oral Candida üzerinde karvakrolün etkilerini inceledi ve çok etkili bir tedavi olduğunu buldu. (6)
Enflamasyon ve Ağrı Giderme İçin
Enflamasyonu düşündüğümüzde, genellikle artrit gibi iltihaplı eklem durumlarını düşünürüz, ancak enflamasyon çok daha geniş bir konudur. Kanser, kalp hastalığı ve kronik sindirim hastalığı dahil olmak üzere çoğu büyük hastalığın temelinde olduğu düşünülmektedir.
Bir dizi çalışma, karvakrolün, enflamasyondan sorumlu olan COX-2 adı verilen bir enzimi inhibe ederek güçlü bir anti-enflamatuar etkiye sahip olduğunu göstermiştir. (7)
Eğer eklem iltihabından muzdaripseniz, seyreltilmiş kekik yağını vücudunuzun etkilenen bölgesine masaj yaparak uygulamayı deneyin. Kekik esansiyel yağını cilde uygulamadan önce mutlaka seyreltmek önemlidir; güçlü bir yağdır ve doğrudan uygulandığında reaksiyona neden olabilir. Uygun taşıyıcı yağlar arasında hindistancevizi yağı, tatlı badem yağı veya kayısı yağı bulunur.
Antimikrobiyal Yeteneği
Karvakrolün sağlığınıza fayda sağlayabileceği bir başka önemli yol, zararlı bakterilere karşı güçlü etkisidir. Mideye tehlikeli toksinler üretebilen birçok bilinen patojeni yok edebilir veya en azından büyümelerini engelleyebilir.
Bu patojenler, gastroenterit, enterit, ishal ve hatta böbrek yetmezliği gibi çeşitli hastalıklara neden olabilir.
Karvakrol, bakteriyel hücre zarının bütünlüğünü bozma yeteneği sayesinde etkilidir; bu da bakterinin etkinliğini engeller ve büyümesini önler.
Elbette, küçük bir miktar kekik yemek veya biraz yağ uygulamak bu hastalıkların herhangi birini kendi başına iyileştirmesi pek olası değildir, ancak karvakrolün sindirim sistemini dengelemeye yardımcı olduğuna dair kanıtlar güçlüdür ve sağlıklı bir sindirim sistemi genel refah ve daha iyi bağışıklık ile bağlantılıdır.
Özellikle ilginç olan, karvakrolün bağırsakta yaşayan faydalı bakteriler üzerinde çok az etkisi olmasıdır. Karvakrol, patojenlerin büyük çoğunluğu için son derece öldürücü iken, iyi sağlık için ihtiyaç duyduğumuz probiyotik türler üzerinde minimum etkiye sahiptir.
Çalışmalar, karvakrolün zararlı patojenlerin %97 ile %100’ünü engellemede etkili olduğunu, probiyotik bakteriler üzerindeki etkisinin ise sadece yaklaşık %3 ila %5 inhibisyon olduğunu bulmuştur.
Buradan çıkarılacak mesaj, karvakrolün sindirim sağlığınız için harika olduğudur.
Ev Temizliğinde Kullanımı
Vücudunuz için son derece faydalı olmasının yanı sıra, karvakrolün evinizde de iyi bir şekilde kullanılabileceğini fark edebilirsiniz. Aslında, mutfak veya banyoda zararlı bakterilere yatkın olan kirli bölgeleri derinlemesine temizlemek için kullanılabilir.
Son zamanlarda yapılan bir çalışma, karvakrolün alternatif bir yüzey temizleyici ajan olarak yeteneklerini incelemeyi amaçladı. Çalışma, kekik yağı konsantrasyonlarının paslanmaz çelik ve plastik yüzeylerde yaşayan listeria biyofilmlerini etkili bir şekilde yok ettiğini gösterdi. (10)
Başka bir çalışma, karvakrol ve timolün klor kadar etkili bir şekilde temizleyebildiğini bulmuştur. Birçok ürün, satın alınmadan önce yıkanır. Bu harika görünüyor, ancak bu amaçla klor gibi iştah açıcı olmayan kimyasalların kullanıldığını fark edinceye kadar.
Yiyeceklerimizin temiz ve sağlıklı bir şekilde soframıza ulaşmasını sağlamak için daha doğal bir ürün kullanılması güzel olurdu.
Bir çalışma, üzüm domateslerini yıkamak için kullanıldığında timol ve karvakrolün antimikrobiyal temizleme etkilerini klor ile karşılaştırmayı amaçladı. Araştırmacılar, domatesleri yapay olarak salmonella ile kontamine ettiler veya carvacrol ya da klor ile yıkadılar.
Karvakrol ve timol çözeltisinin salmonellaya karşı son derece etkili olduğunu ve ayrıca ürünün antioksidan veya besin değerine herhangi bir etkisi olmadığını ve tadını da etkilemediğini buldular. (11)
Karvakrolün En İyi Kaynakları
Karvakrol çeşitli bitkilerde ve onların yağlarında bulunmasına rağmen, kekik ve kekik yağı açık ara en iyi ve en faydalı kaynaktır. Kekik yağındaki carvacrol miktarı, %5 gibi düşük bir orandan %75’e kadar büyük ölçüde değişebilir.
Yapılan çoğu çalışma, daha yüksek karvakrol içeriğine sahip yağlar kullanmıştır. Carvacrol içeriğindeki bu büyük değişkenlik nedeniyle, etkili bir doz belirlemek zordur.
In vitro çalışmalar, 0,1 mg’ın patojenleri etkili bir şekilde engelleyebileceğini göstermiştir ki bu, bir gram kekik yaprağına eşdeğerdir. Ancak sindirim hızları ve diyetinizden kaynaklanan seyrelme nedeniyle, taze yapraktan daha fazla tüketmeniz gerekebilir.
Karvakrol ve Timol
Daha önce de belirttiğimiz gibi, kekik esansiyel yağı karvakrolün en iyi kaynaklarından biridir. Kekik ve kekik yağının bu kadar etkili olmasının bir başka nedeni de timol adı verilen başka bir bileşiğin varlığıdır. Bu bileşik, diğer birçok bitkide de bulunur ve güçlü antimikrobiyal özellikler içerdiği bilinmektedir.
Çeşitli çalışmalar, karvakrol ve timolün birlikte çalışarak çeşitli viral, mantar ve bakteriyel durumları tedavi etmedeki etkilerini incelemiştir. (13)
Karvakrol Nasıl Kullanılır
Karvakrolün en iyi kaynağı kekik esansiyel yağıdır. Kekik yağı, sıvı formda kolayca bulunabilir, ancak çevrimiçi ve birçok sağlık mağazasından kapsül formunda da satın alınabilir.
Etiketleri dikkatlice okuduğunuzdan ve güvenilir bir tedarikçiden satın aldığınızdan emin olun. Kekik esansiyel yağında bulunan carvacrol miktarı %30 gibi düşük bir orandan %80’in üzerine kadar büyük ölçüde değişebilir.
Eğer kekik yağı kapsülleri kullanıyorsanız, etiketteki dozaj talimatlarını dikkatlice okuyun ve durumunuz için en uygun dozu belirlemek üzere sağlık uzmanınızla konuşun.
Ayrıca, iltihap ve ağrı dahil olmak üzere çeşitli rahatsızlıkları tedavi etmek için kekik yağını topikal olarak uygulayabilirsiniz. Cildinize uygulamadan önce, kekik yağını uygun bir taşıyıcı yağ ile seyreltmeyi unutmayın.
Bir difüzör cihazınız varsa, yağı evinizde de yayabilirsiniz.
Yan Etkiler ve Önlemler
- Kekik yağı çok güçlüdür ve doktorunuzdan dozaj talimatları alana kadar ağızdan almamalısınız.
- Fazla miktarda iç kullanımı, iç dokuların yanmasına neden olabilir.
- Her zaman üreticinin yönergelerini izleyin.
- Hamile kadınlar ve emziren anneler kekik yağını dahili olarak kullanmaktan kaçınmalıdır.
- Çocuklar kekik yağı kullanmamalıdır.
- Yağı topikal olarak uyguluyorsanız, mutlaka uygun bir taşıyıcı yağ ile iyice seyreltin.
- Yağınızı seyreltikten sonra, alerjik olmadığınızdan emin olmak için cildinizin küçük bir bölgesinde yama testi yapmak iyi bir uygulamadır.
Sıkça Sorulan Sorular
Carvacrol ne için kullanılır?
Karvakrol, kekik ve kekik esansiyel yağı da dahil olmak üzere çeşitli bitkilerde bulunan bir bileşiktir. Güçlü antioksidan, anti-enflamatuar ve antimikrobiyal etkilere sahiptir. Candida albicans gibi mantar enfeksiyonları, bakteriyel enfeksiyonlar ve uçuk ve soğuk algınlığı gibi viral şikayetler dahil olmak üzere geniş bir yelpazedeki durumları tedavi etmek için kullanılır. Çalışmalar ayrıca karvakrolün kanser karşıtı potansiyele sahip olduğunu, güçlü bir anti-enflamatuar olarak çalıştığını ve kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini ortaya koymuştur.
Kekik yağı virüsleri öldürür mü?
Araştırmalara göre, cevap evet. Kekik yağı, çeşitli virüs türlerine karşı etkilidir ve ayrıca antibakteriyel ve mantar önleyici özelliklere sahiptir. Aslında, kekik yağı, gram pozitif bakterileri ve gram negatif suşları öldürebilen geniş spektrumlu bir antibakteriyel olarak kabul edilir.
Kekik yağı neyi tedavi etmek için kullanılır?
Kekik ve kekik esansiyel yağı, çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılır. Bunlar arasında bronşit, astım, öksürük ve krup gibi solunum yolu rahatsızlıkları bulunur. Ayrıca şişkinlik, mide ekşimesi ve ishal gibi yaygın sindirim şikayetleri için de kullanılır. Diğer yaygın kullanımları arasında artrit ağrısı, idrar yolu enfeksiyonları, baş ağrıları ve adet kramplarının tedavisi yer alır.
Bazen bağırsak parazitlerini, sinüs ağrısını, soğuk algınlığını, gribi ve artriti tedavi etmek için ağızdan alınır. Ancak, esansiyel yağların ağızdan alınması tehlikeli olabilir. Önceden bir doktora danışmanız önemlidir.
Kekik yağı ayrıca akne, yağlı cilt, gül hastalığı, sedef hastalığı ve kepek gibi yaygın cilt rahatsızlıklarını tedavi etmek için topikal olarak uygulanır. Aft, diş eti iltihabı, böcek ısırıkları ve kas ağrılarını tedavi etmek için de kullanılır.
Kekik yağı almak tehlikeli midir?
Kekik yağının tıbbi miktarlarda alınması hakkında çok az şey bilinmektedir. Büyük dozlarda muhtemelen güvenli değildir ve toksik olabilir. Herhangi bir esansiyel yağı ağızdan kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız. Kekik yağı ayrıca özellikle Lamiaceae familyasına ait bitkilere alerjisi olan kişilerde alerjiye neden olabilir.
Kekik yağının cilde uygulanması, uygun bir taşıyıcı yağ ile iyi seyreltildiği sürece güvenli olabilir. %1’den daha yüksek konsantrasyonlarda uygulanmamalıdır.
Hamile kadınlar ve emziren anneler kekik yağı kullanmamalıdır.
Son Düşünceler
- Karvakrol, kekik ve bergamot dahil olmak üzere çeşitli bitkilerde bulunan bir bileşiktir, ancak en bol miktarda kekikte bulunur.
- Bileşik, antimikrobiyal, anti-enflamatuar ve antioksidan özellikler dahil olmak üzere çeşitli faydalı özelliklere sahiptir.
- Son çalışmalar, karvakrolün belirli kanser türlerine karşı etkili olabileceğini önermektedir.
- Ayrıca kolesterol seviyelerini düşürmeye ve kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutmaya yardımcı olabilir.
- Bileşiğin en iyi kaynağı kekik ve kekik esansiyel yağıdır, ancak ek formda da mevcuttur.
- Carvacrol sipariş vermek ve daha fazla bilgi için Carvacrol sitesini ziyaret edin.
Kaynaklar
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20096548
- http://www.liu.edu/Brooklyn/About/News/Campus-Press-Releases/2012/April/BK-PR-Apr25-2012
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23413548
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23146755
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22480511
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22118215
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19578162
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17469764
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22466541
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22980020
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21219747
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29744941
- https://journals.lww.com/revmedmicrobiol/Abstract/2017/04000/Carvacrol_and_thymol___strong_antimicrobial_agents.4.aspx