İdeal Kilo Hesaplama Aracı

Bu araç, cinsiyetinize ve boyunuza bağlı olarak ideal kilonuzu (IBW) tahmin etmenize yardımcı olur. İki farklı yaklaşımı birlikte sunar: Peterson formülü (daha modern, hedef BMI=22 kabul ederek) ve daha önceki yıllarda sıklıkla kullanılan Devine formülü (1974). Hesaplayıcının amacı, boyunuza göre hangi aralıkta bir ağırlığın “ideal” olarak kabul edilebileceğini daha bilimsel bir temelde göstermektir. Böylece “ideal kilo çizelgesi” gibi tahmini tablolar yerine, kendi boy ölçünüze göre net bir rakam elde edebilirsiniz.

İdeal Kilo Nasıl Hesaplanır?

Tarihsel olarak, ideal vücut ağırlığı (IBW) hesaplamaları neredeyse 150 yıl geriye uzanır. 1871 yılında, Fransız cerrah Dr. Pierre Paul Broca, “kilogram cinsinden ‘ideal’ vücut ağırlığının, kişinin santimetre cinsinden boyuyla ilişkili olabileceğini” ifade eden ilk basit kuralı ortaya koydu. Ancak bu model, günümüz bilimsel standartlarıyla epey basit ve sınırlı kalıyordu.

Yıllar sonra, 1974’te Dr. B.J. Devine, Broca’nın yaklaşımını esas alıp pound (lbs) → kilogram dönüşümü de ekleyerek Devine formülünü yayımladı. Bu formül, o dönem için pratik olduğundan tıp camiasında kısa sürede popülerleşti. Ne var ki, Devine formülü “sistematik bir araştırma ya da regresyon analizinden” değil, Dr. Devine’ın hocasının tahmini değerlerinden yola çıkılarak oluşturulmuştu. Bu durum, formülün kısa boyluları az, uzun boyluları fazla hesaplaması gibi sorunlar doğurur. Ayrıca BMI (Vücut Kitle İndeksi) ile tam uyumlu olmaması, tıpta da “ilaç dozajı, beslenme rehberi” gibi konularda kısıtlı kalmasına yol açmıştır.

Peterson formülü ise 2016’da Peterson ve ekibi tarafından geliştirilmiştir [2]. Burada, hedef BMI değerini 22 alarak (bilimsel açıdan sağlıklı BMI ortalaması kabul edilir) boyun metre cinsinden değeriyle çarpmalar ve sabitler yoluyla bir formül elde edilir. Bu formül, boy kısaldıkça veya uzadıkça “hedef BMI” mantığını koruyarak daha doğru tahminlerde bulunur. Yani kısaca, “Boyunuz 1.90 m ise, 22 BMI’ye karşılık gelen kilonuz şu kadardır” diye hesaplar. Bu yöntem, boyu çok kısa veya çok uzun olan kişilerde eski formüllerin yaşadığı sapma problemini hafifletir.

Devine ve Peterson Karşılaştırması

• Devine Formülü (kg)
  • Erkek: 50 + 0.9 × (Boy (cm) − 152)
  • Kadın: 45.5 + 0.9 × (Boy (cm) − 152)
• Peterson Formülü (kg)
  • IBW = 2.2 × BMI + 3.5 × BMI × (Boy(m) − 1.5)
  • Bu hesaplayıcıda BMI değeri = 22 olarak sabit alınır.

Devine: Eski ve geleneksel, çoğu “ideal kilo” tablosunda karşınıza çıkar. Ancak bilimsel temeli zayıftır; uzun boylu erkeklerde fazla, kısa boylu kadınlarda az tahmin yapma eğilimindedir.
Peterson: Güncel, BMI=22’yi hedef alır. Çok kısa veya çok uzun boylarda, Devine’a göre daha tutarlı sonuçlar verir.

İdeal Kilo Formülü (Peterson)

Yukarıda açıklandığı gibi, tüm niyet ve amaçlar için eski Devine formülünden daha doğru olan Peterson at al. IBW formülünü kullanıyoruz. Aşağıdaki gibidir:

Ağırlık (kg) = 2.2 x BMI_hedef + 3.5 x BMI_hedef x (Yükseklik (m) – 1,5 m)

BMI_hedef hesaplama için hedef BMI’dir. Bu çevrimiçi araçta 22 değerini kullanıyoruz.

20’lik bir hedef BMI için formül şöyle görünür: İdeal ağırlık (kg) = 44 + 70 x (Yükseklik (m) – 1.5 m), 22 değeri için varsayılan olarak kullanırız ise 48.4 + 77 x (Yükseklik (m) – 1.5 m) olur

İngiliz ölçülerindeki formül hesap makinemizde kullanılmamıştır, ancak burada referans olması için verilmiştir:

Ağırlık (lb) = (5 x BMI_hedef) + (VKİ)_hedef / 5)) x (Yükseklik (inç) – 60 inç)

Erkekler için BJ Devine formülü şöyledir:

50 + 0.9 * (Yükseklik (cm) – 152)

ve kadınlar için:

45.5 + 0.9 * (Yükseklik (cm) – 152)

Herhangi bir ideal ağırlık tablosu yerine yukarıdaki ideal ağırlık hesaplayıcısını kullanmanızı öneririz, çünkü grafikler yalnızca aralık değerleri verdikleri için doğası gereği yanlıştır. Formülü kesin ölçümlerinizle kullanmak daha doğru olacaktır.

İki Formülün Davranışı

Aşağıdaki tablo, Devine ile Peterson sonuçlarının boy uzunluğuna göre nasıl değişebileceğini özetler:

• Kısa boylu kadınlar: Devine formülü sıklıkla “çok düşük” bir kilo hedefi verebilir. Peterson formülü ise BMI=22 üzerinden daha ılımlı bir değer hesaplar.
• Uzun boylu erkekler: Devine formülü, bazen gereğinden fazla yüksek kilo hedefi sunabilir. Peterson, yine de BMI=22 çizgisini koruyarak nispeten daha düşük ve mantıklı bir değerle gelmektedir.

Daha detaylı grafik incelemesi yapmak isterseniz, boyu 150–200 cm arasında değişen kadın ve erkek örnekleriyle her iki formülü karşılaştırıp aradaki farkı görebilirsiniz. Çoğunlukla Peterson’un eğrisi daha düz ve orantısal seyreder; Devine ise iki uçta (çok kısa veya çok uzun boy) sapmalara daha yatkındır.

İdeal Kilonun Kullanım Alanları

İdeal kilo kavramı ilk etapta “ilaç dozajlaması” için geliştirilmiştir. Doktorlar, özellikle obez veya aşırı zayıf hastalara ilaç verirken, vücudun gerçekte ne kadar yağ / yağsız dokuya sahip olduğu konusunda fikir edinmek isterler. Sonrasında bu kavram:

1. Diyet ve Beslenme: Kişinin boyuna göre bir hedef kilosu olup olmadığına bakıp, günlük kalori miktarını düzenleyebilir.
2. Kişisel Motivasyon: Pek çok insan “idealim nedir?” diye merak edip tablo veya hesaplayıcı kullanır; ancak güzellik/estetik normlarıyla karıştırılmamalıdır.
3. Sağlık Riskleri: İdeal kilodan çok fazla sapmak, kalp-damar hastalıkları, diyabet vb. riskleri artırabileceğinden, IBW hesaplama, risk değerlendirmede yardımcı olabilir.

Bu hesaplayıcı size bir tahmini ideal kilo verse de, herkesin genetik, kas-yağ dağılımı, yaşam tarzı gibi faktörleri farklıdır. Gerçekte, sağlıklı kilo aralığı genellikle BMI=18.5–24.9 bandında tanımlanır. Peterson formülü, tam ortalama bir BMI değeri (22) seçer. Dolayısıyla, çıkan sonuç “tek ve mutlak doğru” değildir; ancak boyunuza göre makul bir referans noktası sağlar.

• İdeal Kilo Hesaplayıcı: Bu araç, boy ve cinsiyet bilgilerinize göre Peterson ve Devine formüllerini uygular.
• Peterson: Daha yeni bir çalışma (2016) olup BMI=22 hedefiyle boy-metre farkından faydalanır. Çok kısa/uzun boylarda daha tutarlı sonuçlar üretir.
• Devine: Eski ve klasik yöntem. Bazı durumlarda gerçekçi olmayan sonuçlar verebilir; yine de tıp literatüründe uzun yıllar kullanıldığı için “karşılaştırma” amacıyla bu hesaplayıcıda mevcuttur.

Unutmayın: İdeal kilo hesaplamaları, tek bir rakam üzerinden “tam doğru”yu iddia edemez. Vücudunuzun kas kütlesi, yağ dağılımı, kemik yapısı, genetik vb. önemli etkendir. Bu rakamlar, rehber niteliğindedir. Özellikle ciddi kilo değişim planları veya tıbbi kararlar için mutlaka bir doktor veya diyetisyen danışmanlığı alın.

Kaynaklar

1. Pai M.P., Paloucek F.P. (2000) “The origin of the ‘Ideal’ body weight equations” Annals of Pharmacotherapy 34:1066-69
2. Peterson C.M., Thomas D.M., Blackburn G.L., Heymsfield S.B. (2016) “Universal equation for estimating ideal body weight and body weight at any BMI” The American Journal of Clinical Nutrition 103(5):1197-1203

Bu bilgiler ışığında, İdeal Kilo Hesaplayıcı’yı deneyerek kendi boyunuza göre Peterson ve Devine formüllerini kıyaslayabilir, ardından sağlıklı bir yaşam hedefiniz için hangi değerin size uygun olduğunu daha bilinçli değerlendirebilirsiniz.