Pişirmeden veya Dondurmadan Önce Et Yıkanır mı?

Et yıkanır mı! et, birçok diyette temel bir besin kaynağıdır ve protein, demir, B12 vitamini gibi önemli besinlerle doludur. Ancak çiğ et, kümes hayvanları ve balık, gıda zehirlenmesine yol açabilecek zararlı patojenler taşıyabilir. Bu nedenle etin yıkanıp yıkanmaması gerektiği konusunda farklı alışkanlıklar ve tartışmalar vardır. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), etin yıkanmasını önermez; çünkü bu işlem mikropları lavaboya, tezgaha ve diğer yiyeceklere bulaştırabilir. Peki, et yıkamak güvenli mi ya da gerçekten etkili mi? Bu makalede, et yıkama alışkanlığının geçerliliğini, faydalarını, risklerini ve doğru gıda güvenliği yönergelerini inceleyeceğiz.

🌟 Önemli Bilgiler

• CDC, etin yıkanmasının mikropları yayabileceğini ve bu yüzden önerilmediğini belirtir (Kaynak).
• Et, protein, demir ve B12 vitamini gibi besinler açısından zengindir, ancak patojenler nedeniyle yüksek riskli bir gıdadır.
• Karayipler gibi bazı kültürlerde, etin limon suyu veya sirke gibi asidik solüsyonlarla yıkanması yaygın bir temizlik uygulamasıdır.
• Et yıkamak bakterileri etkili bir şekilde temizlemez ve çapraz bulaşma riskini artırabilir.

🧼 Et Yıkamak Ne Anlama Gelir?

Et yıkamak, doğranmış ya da bütün et parçalarının akan su altında durulanarak deri ve yağın ayrılması sırasında oluşan kalıntıların veya kirlerin temizlenmesini içerir. Genellikle et, su ve asidik bir madde (çoğunlukla beyaz sirke veya limon suyu) karışımında önceden ıslatılır, ardından akan suyla durulanır. Daha sonra baharatlarla ovulur, marine edilir ve pişirilir ya da dondurulur.

Bu uygulama, bazı ülkelerdeki kültürel alışkanlıklardan ve etin satın alındığı yerden etkilenir. Gelişmekte olan ülkelerde, açık pazarlar ve küçük çaplı kümes hayvanı işleme yerleri taze etin önemli kaynaklarıdır. Bu pazarlarda genellikle yeni kesilmiş et satılır veya hayvanı seçip kestirme imkânı sunulur (Kaynak). Bu koşullar altında, kesim sırasında oluşan kan veya kırık kemik gibi fiziksel kirleticileri temizlemek için etin yıkanması yaygın bir alışkanlıktır.

Özet: Et yıkamak, etin asidik bir solüsyonda bekletilmesi ve/veya akan suyla durulanması anlamına gelir; bu, kesim sırasında oluşan kan ve kirleri temizlemeyi amaçlar. Taze etin satıldığı bölgelerde yaygındır.

💧 Et Yıkama: Su mu, Asidik Solüsyon mu?

Çiğ et, kümes hayvanları ve balık, gıda zehirlenmesine yol açabilecek zararlı bakteriler ve virüslerle kontamine olabilir (Kaynak, Kaynak). Yaygın gıda kaynaklı patojenler arasında Salmonella, Listeria, Campylobacter, E. coli bakterileri ile norovirüs ve hepatit A virüsleri bulunur. Bu patojenler, ABD’de her yıl yaklaşık 48 milyon gıda zehirlenmesi vakasına neden olur (Kaynak, Kaynak).

CDC, etin yıkanmasının mikropları mutfakta lavaboya, tezgahlara ve diğer yüzeylere yayabileceğini uyarır (Kaynak). Aslında, et yıkamak mikropları çiğ yenilecek meyve veya salata gibi diğer yiyeceklere bulaştırarak ek gıda güvenliği ve sağlık riskleri yaratabilir (Kaynak).

Bununla birlikte, bir çalışma, dana etinin 60°C’de 4 dakika haşlanması veya 82°C suyla püskürtülüp ardından laktik asit spreyi uygulanmasının, işleme tesisinde et yüzeyindeki bakteriyel büyümeyi azalttığını bulmuştur (Kaynak). Daha eski çalışmalar ise et yüzeyinin sirke veya limon suyu gibi asidik bir solüsyonla yıkanmasının, sadece suyla yıkamaya kıyasla bakterileri azalttığını göstermektedir (Kaynak).

⚠️ Suyla Yıkamak Diğer Yiyecekleri ve Yüzeyleri Kirletebilir mi?

Çiğ eti suyla yıkamak, et yüzeyindeki bakterileri ve virüsleri yakınlardaki yiyeceklere, mutfak eşyalarına ve pişirme yüzeylerine bulaştırabilir. Bu, mikropların yayılmasını ve hastalanma olasılığını artırır (Kaynak). CDC’nin bu videosu, patojenlerin nasıl yayıldığını gösteriyor.

Pişirme yüzeyini veya lavaboyu sabunlu suyla fırçalamak bile bu patojenleri tamamen ortadan kaldırmayabilir ve gıda zehirlenmesi veya bozulma riskini artırabilir (Kaynak). Bu nedenle, eti yıkamaktan kaçınmak en iyisidir.

🍋 Yaygın Asidik Solüsyonlar ve Kullanımları

Et hazırlığında kullanılan yaygın asidik solüsyonlar şunlardır:

• Beyaz Sirke: Bu yaygın pişirme ve temizlik malzemesi, et yıkamada kullanılan en popüler asitlerden biridir. Asetik asit içerir ve sığır eti, tavuk ve ördek yüzeyindeki bakterilerin miktarını ve büyümesini azalttığı gösterilmiştir (Kaynak, Kaynak).
• Gıda Sınıfı Sodyum Hidroksit (NaOH): Bu gıda katkı maddesi, küf ve bakteriyel büyümeyi önler ve domates veya patates gibi meyve ve sebzelerin kabuklarını soymak için kullanılır. Et yüzeylerinde bakteriyel büyümeyi azaltır (Kaynak, Kaynak, Kaynak, Kaynak).

Ancak bu asitlerin gıda kaynaklı virüsleri yok edip etmediği henüz bilinmemektedir. Bu nedenle CDC’ye göre, tüm etlerin iyice pişirilmesi, zararlı mikropları öldürmenin en etkili yoludur (Kaynak).

🧴 Doğru Gıda Güvenliği ve Hijyen Uygulamaları

Evde uygun gıda hijyeni uygulamak, çiğ etin ve pişmiş ürünlerin güvenli kalmasını sağlamanın en iyi yoludur. CDC ve ABD Gıda Güvenliği ve Denetim Servisi (FSIS), basit yönergeler sunar (Kaynak):

• Ellerinizi ve Yüzeyleri Yıkayın: Ellerınızı en az 20 saniye boyunca ılık, sabunlu suyla sık sık yıkayın. Kesme tahtaları, tezgahlar ve lavabo gibi yüzeyleri kullanımdan önce ve sonra temizleyin (Kaynak).
• Yiyecekleri Ayırın: Çapraz bulaşmayı ve mikropların yayılmasını önlemek için çiğ ve hazır yiyecekleri ayrı tutun (Kaynak).
• Yiyecekleri İyice Pişirin: Eti, zararlı patojenleri öldürecek uygun iç sıcaklıklara kadar pişirin.
• Soğutun: Eti hemen buzdolabına koyun ve çözdürmeyi soğuk su, buzdolabı veya mikrodalgada güvenli bir şekilde yapın (Kaynak).

Eğer CDC gibi ulusal halk sağlığı kurumlarının tavsiyelerine rağmen eti pişirmeden veya dondurmadan önce yıkamayı tercih ediyorsanız, bu uygulama için kesin kurallar yoktur. Ancak Karayipler’de yaygın olarak 1 birim sirke ile 2 birim su karıştırılır ya da et bir kaba konarak 1-2 limon veya misket limonunun suyu üzerine sıkılır. Ardından genel gıda güvenliği yönergelerine uygun olarak et istenildiği gibi kesilir.

🩺 Sözün Özü

Çiğ eti yıkamak, bakterileri temizlemede etkisizdir ve gıda kaynaklı patojenleri diğer yiyeceklere ve pişirme yüzeylerine yayarak daha fazla zarar verebilir (Kaynak). Beyaz sirke ve limon suyu gibi asidik solüsyonlar, çiğ et üzerindeki bakteri sayısını azaltabilir, ancak bu alışkanlık kültürel uygulamalar ve satın alma alışkanlıklarından etkilenir. Yine de bu solüsyonların zararlı gıda kaynaklı virüsleri öldürüp öldürmediği belirsizdir. Bu nedenle, çiğ etin güvenli bir şekilde pişirilmesi veya dondurulması için uygun gıda hijyeni uygulamak en iyi yöntemdir.

Tek Bir Şey Deneyin: Et hazırlama yönteminiz ne olursa olsun, tüm etlerin patojenleri öldürecek iç sıcaklıklara kadar pişirildiğinden emin olmak için bir et termometresi kullanın. Bu, sizi ve ailenizi güvende tutar.